Op de stoel van de regering
In de raadpleging worden burgers virtueel op de stoel van de regering gezet. Ze krijgen 10 maatregelen te zien die broeikasgassen verminderen inclusief informatie over de gevolgen van die maatregelen. Vervolgens kunnen ze per maatregel aangeven in hoeverre ze vinden dat de overheid deze moet toepassen om de nationale klimaatdoelstellingen in 2030 te halen. De maatregelen die deelnemers adviseren moeten er samen minimaal voor zorgen dat de CO2 uitstoot met 27 megaton afneemt. Deelnemers kunnen in het onderzoek maximaal 15 miljard euro uitgeven. In het tweede onderdeel geven burgers argumenten voor hun keuzes en ze kunnen zelf ideeën doorgeven aan de overheid. Tegenstanders van klimaatbeleid kunnen hier ook aangeven dat zij willen dat de overheid geen enkele maatregel neemt.

Raadpleging als schaalbare, genuanceerde vorm van burgerparticipatie
Burgerparticipatie kent vaak simplistische methoden als een referendum of een opiniepeiling waarin een complex vraagstuk wordt platgeslagen in een “Ja/Nee keuze”. Of het gaat over zeer intensieve methoden waarin burgers pas een advies mogen geven nadat zij dagen achter elkaar hebben vergaderd. Een raadpleging is een tussenvorm waarin deelnemers op een genuanceerde manier hun voorkeuren kunnen uiten op basis van een totaalplaatje van beleidsopties en gevolgen. Deelnemers krijgen uitgebreid de mogelijkheid om hun voorkeuren te motiveren en te nuanceren. Doordat burgers in de raadpleging als het ware in de schoenen van de bestuurder staan, krijgen zij meer begrip voor de keuzes die een bestuurder moet maken.

Dit onderzoek past in een bredere beweging om burgers actiever te betrekken in beleid. Al eerder publiceerde Ed Nijpels hierover dit opiniestuk ‘Geef burgers via panels stem in klimaatbeleid’. De Commissie Brennninkmeijer schreef recent een advies over dit onderwerp.

Een representatieve groep en openstellen voor alle Nederlanders
In de eerste week is de klimaatraadpleging gedaan door een representatieve groep Nederlanders uit een panel. We zagen dat deelnemers over het gehele politieke spectrum erg enthousiast waren over de raadpleging. Voor elke politieke partij geldt dat de ruime meerderheid van de stemmers de PWE een goede methode vinden om Nederlanders te betrekken bij keuzes die de overheid moet maken rond klimaatbeleid en dat de overheid de methode vaker moet inzetten om Nederlanders te betrekken bij overheidsbeleid.

Vanwege dit enthousiasme is de raadpleging vanaf vrijdag 5 tot 31 maart 2021 opengesteld voor alle Nederlanders. In totaal hebben meer dan 10 000 Nederlanders deelgenomen aan deze raadpleging. Deze publiekelijke raadpleging riep ontzettend veel waardering op.

De resultaten
We zien in de representatieve steekproef dat burgers vernieuwende ideeën aandragen en dat zij het fijn vinden om hun stem op een serieuze manier te kunnen laten horen in de raadpleging. Zelfs burgers die niet van plan zijn te gaan stemmen bij de komende verkiezingen, hebben uitgebreid de tijd genomen om hun overheid te adviseren over klimaatbeleid in de raadpleging. Ook blijkt dat tegenstellingen tussen burgers soms veel kleiner zijn dan dat je zou verwachten op basis van de talkshowtafels en politieke debatten. Daarnaast blijkt dat er maatregelen zijn die veel populairder zijn onder burgers dan onder politici en andersom.

Bruikbaarheid van de resultaten
De overheid kan de uitkomsten van deze raadpleging gebruiken voor aanscherping van beleid. Met statistische technieken kunnen we vaststellen hoe de voorkeuren van deelnemers voor een maatregel worden beïnvloed door de gevolgen. Daarbij bieden deze analyses inzicht in de verschillen/overeenkomsten tussen groepen Nederlanders. De argumenten die deelnemers geven voor hun keuzes bieden een scherp inzicht in hun waarden, motivaties en zorgen