Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vindt het belangrijk dat er genoeg drinkwater is voor iedereen. Nu en in de toekomst. Het meeste drinkwater in Nederland wordt gebruikt door huishoudens. Daarom is het ministerie aan het inventariseren welke mogelijke maatregelen genomen kunnen worden om ervoor te zorgen dat huishoudens minder drinkwater gaan gebruiken.

Als onderdeel van deze inventarisatie hebben we een PWE-raadpleging ontworpen en uitgevoerd voor het ministerie. Daarin kregen mensen de gelegenheid hun  voorkeuren te uiten over diverse mogelijke maatregelen om drinkwater te besparen.

In het onderzoek werden 10 mogelijke maatregelen voorgelegd, die de overheid kan nemen om te zorgen dat er voldoende drinkwater is voor iedereen. Door per maatregel een schuifje te verplaatsen, konden deelnemers aangeven hoe zij adviseren een maatregel te nemen: houden zoals het nu is, aanmoedigende maatregelen nemen of verplichtende maatregelen nemen. Het verplaatsen van de schuifjes had invloed op drie meters: “Voldoende drinkwater”, “Inspanning overheid” en “Kosten voor burgers”. Deze meters beperkten deelnemers in het maken van hun keuzes en boden daarmee hetzelfde dilemma als beleidsuitvoerders ervaren.

Er zijn twee studies gedaan, die van elkaar verschilden op één punt: of deelnemers door het metertje “Voldoende drinkwater” beperkt werden in hun keuzes. Deze twee studies kunnen we met elkaar vergelijken.

• Studie 1: In deze studie waren deelnemers verplicht om ongeveer 1⁄3 van de maatregelen te nemen om voldoende drinkwater te besparen.
• Studie 2: In deze studie waren deelnemers niet verplicht maatregelen te nemen om drinkwater te besparen.

Er hebben 1.617 inwoners van Nederland deelgenomen aan het onderzoek via een panel. Deze groep levert representatieve uitkomsten op voor de Nederlandse bevolking op de kenmerken leeftijd, gender en opleidingsniveau. Het onderzoek werd, ook in vergelijking met andere onderzoeken, hoog gewaardeerd: het gemiddelde rapportcijfer is een 7,7.

Welke drinkwaterbesparende maatregelen vinden inwoners belangrijk? Uit het brede rapport halen we zeven inzichten.

1. De prioritering van de 10 maatregelen is gelijk tussen diverse groepen Nederlanders, met verschillende leeftijden, opleidingstypen, genders, financiële situaties en provincie waar ze wonen.
2. De prioritering van de 10 maatregelen is gelijk tussen de studie met besparingsdoel, en de studie zonder.
3. Als er wel een verplicht besparingsdoel is (studie 1), adviseren meer deelnemers, bij meer maatregelen, ze verplichtend te nemen. Als er geen verplicht besparingsdoel is, adviseren deelnemers vooral maatregelen aanmoedigend te nemen, of te laten zoals het nu is.
4. Ook als er geen verplicht besparingsdoel is (studie 2), adviseren bijna alle deelnemers om toch maatregelen te nemen. En een meerderheid adviseert om genoeg maatregelen te nemen om aan het drinkwaterbesparingsdoel te voldoen.
5. De maatregelen die Nederlanders vaker dan andere maatregelen adviseren verplichtend te nemen, hebben te maken met het installeren van grote systemen waarmee water wordt hergebruikt of opgevangen, en over aanpassingen in sanitaire voorzieningen in huis. Deelnemers gaven aan dat een doorslaggevende factor hierbij was dat deze maatregelen grote effecten hebben.
6. De maatregelen die Nederlanders vaker dan andere maatregelen adviseren aanmoedigend te nemen, hebben te maken met het opvangen van regenwater en minder drinkwater gebruiken in de tuin.
7. Ook is er een breed draagvlak onder deelnemers om bepaalde maatregelen te behouden zoals ze nu zijn. Het gaat dan om het duurder maken van drinkwater, het gebruik van drinkwaterlabels en drinkwaterbegrenzers. De motivatie hierbij was dat drinkwater een basisrecht is, en dat zulke maatregelen dat recht in gevaar zouden kunnen brengen.