Inwoners denken mee over extra klimaatmaatregelen
Bijna 2.500 Nederlanders gaven via een online PWE-raadpleging hun advies aan het ministerie van Klimaat en Groene Groei over mogelijke extra klimaatmaatregelen om CO₂-uitstoot te verminderen. Er is breed draagvlak om CO₂-uitstoot te verminderen, ook als daar geen verplicht doel aan gekoppeld is. Deelnemers geven vooral prioriteit aan maatregelen die veel effect hebben op het terugdringen van CO₂-uitstoot én die de financiële lasten voor burgers niet te veel verhogen.
De Nederlandse overheid wil de uitstoot van broeikasgassen zoals CO₂ verminderen om klimaatverandering tegen te gaan. De Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2024 liet echter zien dat de kans klein is dat de huidige klimaatdoelen gehaald worden. Om te bepalen welke aanvullende maatregelen nodig zijn, wilde het Ministerie van Klimaat en Groene Groei weten hoe Nederlanders hierover denken. Populytics voerde daarom een PWE-raadpleging uit met als hoofdvraag ‘Welke klimaatmaatregelen moet de overheid kiezen?’. In het PWE keuzeonderdeel werden deelnemers op de stoel van de ministers gezet, waarbij ze ervoeren hoe het is om beleidskeuzes te maken over complexe klimaatdilemma’s. Vervolgens gaven de deelnemers een advies.
Deelnemers kregen een keuzetaak met 10 mogelijke klimaatmaatregelen voorgelegd. Deze varieerden van subsidies voor stoppende veehouders tot een hogere belasting op aardgas. Door schuifjes te verplaatsen, konden deelnemers aangeven in welke mate zij de maatregelen adviseren. Tegelijkertijd zagen zij de effecten op CO₂-reductie en de kosten voor de overheid. Dit hielp hen om weloverwogen keuzes te maken.
In totaal deden 2.423 representatieve deelnemers mee via een panel. Ze werden verdeeld over twee studies:
- In studie 1 moesten deelnemers minimaal 3,4 megaton CO₂ besparen om door te gaan.
- In studie 2 was CO₂-besparing niet verplicht en konden deelnemers er ook voor kiezen om geen maatregelen te adviseren.
Na het maken van keuzes konden deelnemers hun keuzes toelichten. Het onderzoek werd gewaardeerd met een gemiddeld rapportcijfer van 7,5.
De meeste deelnemers vinden het belangrijk dat er extra maatregelen worden genomen om CO₂-uitstoot te verminderen. Zelfs zonder verplichte doelen adviseert 97% ten minste één maatregel. De maatregel om verhuurders te verplichten beter te isoleren krijgt de meeste steun. Ook maatregelen zoals het gebruik van gerecycled plastic, lagere elektriciteitsbelasting en subsidies voor stoppende veehouders worden relatief breed gedragen.
Maatregelen met directe financiële gevolgen voor burgers, zoals een hogere aardgasbelasting, krijgen minder steun. Jongeren en theoretisch geschoolden zijn hier iets positiever over. Linkse stemmers en mensen met grote klimaatzorgen kiezen vaker voor verplichtingen en normeringen, terwijl rechtse stemmers prioriteit geven aan lastenverlichting, zoals een lagere elektriciteitsbelasting.
Deelnemers noemen rechtvaardigheid, impact op keuzevrijheid en het bestaan van betere alternatieven als belangrijkste redenen om bepaalde maatregelen níet te adviseren.
Het onderzoek laat zien dat er draagvlak is voor extra klimaatmaatregelen, ook zonder verplicht besparingsdoel. Deelnemers willen echter dat keuzes goed onderbouwd worden, vooral bij maatregelen die gevoelige onderwerpen raken zoals belastingen en maatregelen rond veehouderij. Rechtvaardigheid en persoonlijke impact spelen daarbij een grote rol.
De resultaten bieden het ministerie concrete aanknopingspunten voor beleid dat beter aansluit bij de voorkeuren van burgers. Inwoners blijken graag mee te denken over klimaatbeleid: 79% vindt dat deze methode vaker moet worden ingezet.
Wil je meer weten?
Wil je meer weten? Lees het rapport hier. Of neem contact op met één van de onderzoekers: Niek Mouter, Wendel Scholma of Charlotte Tuit.
